Në vitin 1940, pasi Franca u mund nga nazistët, historiani Marc Bloch dënoi elitat e e vendit të tij për dështimin për t’u përballur me kërcënimin që i priste.
Sot Emmanuel Macron, në një intervistë në “The Economist” citon Bloch si një paralajmërim se elitat e Evropës janë kapur nga e njëjta vetëkënaqësi fatale.
Presidenti i Francës paraqiti vizionin e tij apokaliptik teksa shpreh shqetësimin se gjithçka mund të kthehet përmbys për Europën për çështje ditësh.
Kritikët e Macron e quajnë këtë deklaratë të përsëritur të Marcon si populiste, pjesë të interesit të tij politik dhe kotësisë intelektuale të një presidenti jupiterian që mendon për trashëgiminë e tij.
Në fakt, mesazhi i Macron është sa bindës aq edhe alarmues sipas “The Economist”. Ai paralajmëroi se Evropa përballet me një rrezik të afërt, duke deklaruar se “gjërat mund të ndryshojnë shumë shpejt”. Ai foli gjithashtu për malin e punës përpara për ta bërë Evropën të sigurt. Por ai është i mallkuar nga mungesa e popullaritetit në vend dhe marrëdhëniet e dobëta me Gjermaninë. Ashtu si vizionarët e tjerë të zymtë, ai përballet me rrezikun që mesazhi i tij të shpërfillet.
Forca lëvizëse pas paralajmërimit të Macron është pushtimi i Ukrainës. Lufta ka ndryshuar Rusinë. Duke shkelur ligjin ndërkombëtar, duke lëshuar kërcënime bërthamore, duke investuar shumë në armë dhe taktika hibride, ajo ka përqafuar “agresionin në të gjitha fushat e njohura të konfliktit”. Tani Rusia nuk njeh kufij, argumenton ai.
Moldavia, Lituania, Polonia, Rumania apo ndonjë vend fqinj mund të jenë të gjitha objektivat e Rusisë. Nëse fiton në Ukrainë, siguria evropiane do të rrënohet.
Evropa duhet të zgjohet nga ky rrezik i ri. Macron refuzon të tërhiqet nga deklarata e tij në shkurt se Evropa nuk duhet të përjashtojë vendosjen e trupave në Ukrainë.
Kjo shkaktoi frikë dhe tërbim te disa prej aleatëve të tij, por ai këmbëngul se mungesa e vigjilencës së tyre vetëm sa do ta inkurajojë Rusinë të vazhdojë: “Ne padyshim që kemi qenë shumë hezitues duke përcaktuar kufijtë e veprimit tonë ndaj dikujt që nuk ka më kufij dhe që është agresori. .”
Macron është i bindur se, kushdo që të jetë në Shtëpinë e Bardhë në vitin 2025, Evropa duhet të heqë dorë nga varësia e saj ushtarake prej dekadash nga Amerika.
“Përgjegjësia ime,” thotë ai, “është të mos e vendos [Amerikën] në një dilemë strategjike që do të nënkuptonte zgjedhjen mes evropianëve dhe interesave [të saj] përballë Kinës”.
Ai bën thirrje që një debat “ekzistencial” të zhvillohet brenda muajve. Duke sjellë vende jashtë BE-së si Britania dhe Norvegjia, kjo do të krijonte një kornizë të re për mbrojtjen evropiane që i vë më pak barrë Amerikës.
Ai është i gatshëm të diskutojë zgjerimin e mbrojtjes së ofruar nga armët bërthamore të Francës, të cilat do të shkëputeshin në mënyrë dramatike nga ortodoksia Goliste dhe do të transformonin marrëdhëniet e Francës me pjesën tjetër të Evropës.
Tema e dytë e Macron është se një hendek industrial alarmues është hapur pasi Evropa ka mbetur pas Amerikës dhe Kinës. Për zotin Macron, kjo është pjesë e një varësie më të gjerë në energji dhe teknologji, veçanërisht në burimet e rinovueshme dhe inteligjencën artificiale.
Evropa duhet të përgjigjet tani, ose mund të mos arrijë kurrë.
Ai thotë se amerikanët “kanë ndalur përpjekjet për t’i bërë kinezët të jenë në përputhje me rregullat e tregtisë ndërkombëtare”. Duke e quajtur Aktin e Reduktimit të Inflacionit “një revolucion konceptual”, ai akuzon Amerikën se është si Kina duke subvencionuar industritë e saj kritike. “Nuk mund të vazhdosh të bësh sikur kjo nuk po ndodh”, thotë ai.
Zgjidhja e Macron është më radikale sesa thjesht të kërkojë që Europa të përputhet me subvencionet dhe mbrojtjen amerikane dhe kineze. Ai gjithashtu dëshiron një ndryshim të thellë në mënyrën se si funksionon Evropa.
Ai do të dyfishonte shpenzimet e kërkimit shkencor, do të çlironte industrinë, do të çlironte tregjet e kapitalit dhe do të mprehte oreksin e evropianëve për rrezik. Ai është i ashpër për shlyerjen e subvencioneve dhe kontratave në mënyrë që çdo vend të marrë pak a shumë atë që vendos.
Votuesit ndjejnë se siguria dhe konkurrenca evropiane janë të cenueshme. Dhe kjo çon në temën e tretë të Macron, e cila është dobësia e politikës së Evropës.
Presidenti i Francës rezervon përbuzje të veçantë për nacionalistët populistë. Megjithëse ai nuk e përmendi emrin e saj, një prej tyre është Marine Le Pen, e cila ka ambicie për ta zëvendësuar atë në 2027. Në një botë të ashpër, premtimet e tyre boshe për të forcuar vendet e tyre do të rezultojnë në ndarje, rënie, pasiguri dhe, në fund të fundit. konflikt.
Idetë e Macron kanë fuqi reale dhe ai është dëshmuar parashikues në të kaluarën. Por zgjidhjet e tij paraqesin probleme.
Një rrezik është se ato në fakt mund të minojnë sigurinë e Evropës. Planet e tij mund ta distancojnë Amerikën, por nuk arrijnë të mbushin boshllëkun me një alternativë të besueshme evropiane.
Kjo do ta linte Evropën më të prekshme ndaj grabitqarëve si Rusia. Kjo do t’i përshtatej gjithashtu Kinës, e cila prej kohësh kërkon të merret me Evropën dhe Amerikën veçmas, jo si një aleancë.
Planet e tij gjithashtu mund të bien viktimë e strukturës së pafuqishme të vetë BE-së. Ata kërkojnë që 27 qeveri të etura për pushtet të heqin dorë nga kontrolli sovran i taksave dhe politikës së jashtme dhe t’i japin më shumë ndikim Komisionit Evropian, gjë që duket e pamundur.
Nëse politika industriale e Macron përfundon duke sjellë më shumë subvencione dhe mbrojtje, por jo derregullim, liberalizim dhe konkurrencë, kjo do të rëndonte në vetë dinamizmin që ai po përpiqet të rrisë.
Dhe problemi i fundit është se zoti Macron mund të dështojë në politikën e tij – pjesërisht për shkak se ai nuk është i pëlqyer në vend. Ai predikon nevojën për të menduar mbarë Evropën dhe për të lënë pas nacionalizmin e vogël, por Franca prej vitesh ka bllokuar ndërtimin e lidhjeve të pushtetit me Spanjën.
Ai paralajmëron për kërcënimin e afërt të zonjës Le Pen, por deri më tani nuk ka arritur të ushqejë një pasardhës që mund ta largojë atë. Ai nuk mund të trajtojë një axhendë që do të kishte taksuar dy liderët e mëdhenj të pasluftës, Charles de Gaulle dhe Konrad Adenauer, pa ndihmën e kancelarit gjerman, Olaf Scholz. Megjithatë, marrëdhënia e tyre është e dobët.
Macron është më i qartë për rreziqet me të cilat përballet Evropa sesa udhëheqësi i çdo vendi tjetër të madh.
Kur lidershipi është në mungesë, ai ka guximin ta shikojë historinë në sy.
Tragjedia për Evropën është se fjalët e Kasandrës së Francës mund të bien në vesh të shurdhër.
